Burak Treyler BTŞ3D Römork-Yarı Römork

                           Lastik Performansını ve Ömrünü Etkileyen Faktörler


Lastik Basıncı : Sizin emniyetiniz ve lastiğin uzun ömürlü olabilmesi için önemli faktörlerden biri; doğru basınç 
ayarıdır. Yabancı bir cismin lastiğe batması sonucu zaman içerisinde lastiğin içerisindeki havanın normal olarak 
azalması ya da iklimsel şartlardan lastiğin basıncı düşebilir. Bu sebeple lastik basıncını düzenli olarak kontrol 
ettirmelisiniz. Basınç, lastik soğuk iken kontrol edilmelidir. Lastik basıncı araç üreticisinin tavsiyesine uygun 
ayarlanmalıdır.
Lastik Seçimi : Araca konan lastiklerin ebat,hız/yük endeksli,araç üreticileri tarafından maksimum konfor ve 
emniyet sağlamak için aracın teknik özelliklerine göre seçilir. Bu bakımdan lastik değiştirirken bu kriterlerden 
fazla sapmamak daha uygundur. Buna rağmen lastiğin hız/yük endeksini yükseltmekte teknik olarak sakınca 
yoktur. Lastik değiştirirken konacak lastikler arasında aşağıdaki noktalara uyulmalıdır.

• Aynı ebat
• Aynı desen
• Aynı hız/yük endeksi
• Aynı yapı (radyal,bezli)

Balans Ayarı : Lastik ve dolayısı ile araç dengelenmediği zaman düzensiz titreşimler meydana gelir. Bu 
titreşimler direksiyon , manevra ve sürüş konforunu bozar. Bu sebeple lastiğin balans ayarı uzman kişilerce 
yapılmalıdır.
Rot Ayarı : Dönen aksamda oluşan geometrik bozukluklar lastiklerde çabuk ve düzensiz aşınmaya sebep olur. 
Böylece yol tutuş manevra kabiliyeti azalır ve emniyetsiz hale gelir. Düzenli olarak yine uzman kişilere rot ayar 
kontrolü yaptırmak gereklidir.
Diş Derinliği : Lastiğin sırtındaki dişlerin deseni ve derinliği üreticilerin uzun hesap ve testleriyle ortaya 
çıkmaktadır. Bu dişler kullanım amacına göre ; yol tutuş , çekiş, suyu boşaltma gibi özellikler için dizayn 
edildiğinden derinliği çok önemlidir. Her ne kadar yasal aşınma sınırı olsa da (örneğin ; binek lastiklerde 
minimum 1.6 mm ) bu seviyeye gelmeden de aşınan dişler yukarıdaki özellikleri kaybetmeye başlar. Bu nedenle 
diş derinliğini de takip etmeliyiz.
Rotasyon (Yer Değiştirme) : Lastiklerinizin , araçta takılı oldukları her değişik pozisyonda değişik aşınma 
hareketlerine maruz kaldıklarından , periyodik olarak yerlerinin değiştirilmesi ömürlerini artıracaktır.
Fren Ayarı : Fren sistemlerinizi araç üreticisinin tavsiye ettiği aralıklarla kontrol ettiriniz. Ayarsız frenler , 
lastiklerde düzensiz ve hızlı aşınmalarına neden olur. Ani ve sert frenlemelerde kuvvet dağılımı lastiğe göre 
farklı olacağından , blok tipi aşınma olması ihtimali artar.
Yük Miktarı ve Yükleme Biçimi : Araç üreticisinin belirlediği , araç taşıma kapasitesi (istiap haddi) üzerinde 
yüklemeler ; yükün hiçbir zaman belirlenen hizmet koşullarını aşmaması gerekir. Aşırı yük gövde esnemesini 
artırır. Bunun sonucunda lastik içi ısı ve basınç yükselir. Ayrıca fazla yük neticesinde lastik sertleşir bu da ciddi 
bir darbe sonucu lastiğin patlamasına yol açar. Araca yapılan % 20’ lik yapılan fazla yükleme ve dengesiz 
yüklemeler lastik ömrünün % 30 azalmasına yol açar.
Hız : Hız ile birlikte yükselen lastik içi ısı aynı zamanda lastiğin ısısını da artırmaktadır. Havaya atılamayan bu 
ısı kauçuğun yumuşamasına ve mukavemetinin azalmasına yol açar. Zayıflayan gövdenin darbeler mukavemeti 
azalınca lastik zamanından evvel aşınır. Aracın ortalama hızını 70 km/saatten 110 km/saate yükselmesi sonucu 
lastik üzerindeki artan gerilim , lastiğin ömrünü % 50 azaltır.
Ortam sıcaklığı : Isınma ve nem gibi etkenler lastiğin ömrünü önemli ölçüde etkiler. Fizik kanunlarına göre 
ısınan gazın hacmi genişler. Bu lastik havaları içen de geçerlidir. Ortam ısısının artması halinde lastiğin hacmi 
aynı kaldığından banıcı artar. Bunun için lastik sıcak iken sahip olduğu basıncıyla asla oynamamalı , tavsiye 
edilen değerlere indirilmemelidir. Lastik havası indirilirse , soğuduğu zaman başlangıçtaki normal basıncın altına 
düşecektir. Yazın lastikler kışa oranla daha fazla aşınır.
Diğer : Yolun güzergahı ( düz , virajlı.... ) , yol sathı kalitesi ( asfalt , beton ,makadam , stabilize.... ) , istek dışı 
meydana gelen darbeler ( kaldırıma vurma yol üzerindeki tümsek ve çukurlar ... ) ve kullanım tarzı ( kalkış , 
fren viraj alış hızı ... v.b. ) gibi etkenler de lastiğin ömrünü etkileyen önemli faktörlerdendir.