Schneider Electric XBK SERİSİ – SAYICI Kontrol Cihazları/Zaman Röleleri/Sayıcılar/Devir Hız Ölçerleri

çikisinin O'dan l'e gidisinde C FF unun, her QC çikisinin O'dan l'e gidisinde B FF unun ve her 
QB çikisinin ()idari Ve gidisinde A FF umm durum degistirdigi görülecektir. Çünkü FF.larin Q 
çikislari l'e giderken Qdegil çikislari O'a gitmekte ve ancak bu durumda bir FF için uygun bir 
tetikleme isareti olusmaktadir.
Asenkron sayicilarin modlara göre sifirlanmasi :
Asenkron yapida birçok sayici devresi gerçeklestirilebilir. Sayici 2^n sayacak sekilde istenirse 
bundan önceki kisimlardan yararlanarak bu sayiciyi gerçeklestirebiliriz. 2An'in disinda sayma 
isteniyorsa sayici tasariminda takip edilecek yöntemlerden birisi "modlara göre sifırlama 
islemidir". Tasarimda asagidaki islem sirasi takip edilir.
a) Hangi sayilarin sayilmasi isteniyorsa bunlarin binary karsiliklari bir tablo halinde toplanir.
b) Tablonun en alt kismina sayilacak en son sayidan sonraki sayi yazilir.
c) Sayicidaki FF adedi ve tipi belirlenir.
d) Istenilen tür sayicinin prensip semasi çizilir.
e) Prensip semaya sifirlama kapisi ilave edilir.

SENKRON SAY1CILAR
Bilindigi gibi asenkron sayicilarda darbe girisi yalnizca ilk FF.tan olmaktadir. Bu nedenle 
birinci FF.a uygulanan bir darbenin en son FF.a geçisi, sirasi ile tüm FF.larin konum 
degistinnelerinden sonra olmaktadir. Bu ise uzun bir sayma zamaninda, FF.larin konum 
degistirmelerinin neden oldugu gecikme sebebi ile, bir zaman kaybina neden olmakta ve 
sayma hizini azaltmaktadir. Sayma hizinin arttirilmasi ve gecikrnenin istenmedigi 
uygulamalarda senkron sayici devreleri kullanilir.
Senkron sayicilarda, sayici yapisindaki tüm FF.lar için tetikleme darbesi tek bir darbe 
girisinden temin edilir. FF.larin konum degistirmeleri diger girislerindeld (örnegin JK FF.ta J 
ve K girislerinin) durumlara baglidir. Böylece sayici yapisindaki tüm FF.lar senkron 
çalistirilarak sayici hizi önemli ölçüde arttirilmis olur. em asenkron hem de senkron sayicida 
ana eleman FF olmakla beraber, senkron sayici yapisinda ek olarak kapilarda bulunur. Ilk 
anda tüm FF çikslarinin "O" oldugunu kabul edelim. Ilk giris daxbesinde D FF'u konum 
degistirir ve çikisi "1" olur. D FF.0 çikisi C FF.unun J ve K girislerini "1" yapar. Örnegin bir 
FF.un yayilim gecikmesi 20 nsn ise, bu FF.un girisine uygulanan bir isaret ancak 20 nsn sonra 
çikista görülecek demektir. D FF.0 çikisinin "1" olmasiyla C FF.unun J ve K girisleri de "1" 
olmustur, fakat tetikleme darbesinden ancak 20 nsn sonra. Bir FF.un konum degistirme 
sartlarindan binde girisinde mutlaka tetikleme darbesi olmalidir. Bu nedenle ilk giris 
darbesinde sadece D FF.0 konum degistirir. Digerlerinde degisme olmaz. Ikinci darbede 
toggle modunda çalisan D FF'u ile J ve K girislerinde "1" olan C FF.0 tetiklenir. D FF.0 çikisi
l'den O'a giderken C FF.0 çikisi "1" olur. Bu anda B ve A FF.lari, "O" oldugu için 
durum degisikligi göstermezler.Üçürıcü darbede D FF.0 tekrar durum degistirir ve çikisi "1" 
olur. Bu anda C FF.0 durumunu korurken B ve A FF.larinda bir degisme olmaz. Üçüncü 
darbe sonunda D FF.0 çikisi C FF.0 J-K girislerini ve C FF.0 çikisi ile D FF.0 çikisi 1 nolu 
kapi üzerinden B FF.0 JK girislerini "1" yapmistir.Yani gelecek darbede C ve B FF.lari toggle 
çalismaya hazirdirlar. Bu nedenle dördüncü darbede D-C-B FF.lari konum degistirerek D = O, 
C = O, B = 1 olur. Devre bu sekilde çalismaya devam ederek 16. darbe sonunda tüm FF 
çikislari sifira gider ve sayma yeniden baslar. Sayicinin çikis dalga sekillerinin ve saat 
darbelerine göre çikislarin degisim tablosu sekil 8.2-b ve tablo 8.1 deki asenkron 
sayicininkilerle (4 adet T FF.1u) aynidir.
8.3.1. Senkron sayicilarin karnaugh haritalari ile tasarimi :
Kamaugh haritalari kullanilarak bir çok devre tasarimi yapilabilir. Önemli olan belirli bir 
çalisma programinin tespit edilmis olmasidir. Senkron sayicilarda; küçük bir farkla direkt 
resetli asenkron sayici tasariminda kullanilan islem sirasina uyularak rahatlikla 
tasarlanabilirler. Senkron sayicilarda sayilacak darbeler tüm FF.larin darbe girisine ayni anda