ÇALIŞTIRMA BÖLÜM 3
TURBOŞARJ ÜNİTELİ TRAKTÖRLERİ KULLANIRKEN DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR
Türbin (Şekil 3’de 2) ve kompresör (Şekil 3’de 3) çarklarını birleştiren şaftın (Şekil 3’de 1) normal çalışma
koşullarında bile çok yüksek devir sayılarında dönüyor olması, turboşarj ünitesindeki yüksek sıcaklıklar
nedeniyle motor parçalarının iyi soğutulmasını gerektirmektedir. Bu nedenle yağlama işleminin de en mükemmel
biçimde gerçekleştirilmesinde siz traktör kullanıcılarına birtakım görevler düşmektedir.
Buna göre, traktör kullanımında turboşarj ile ilgili olarak gözönünde bulundurulması gerekli bazı noktalar
şunlardır :
a) Motora marş yapılırken yağ basınç göstergesi sönene kadar gaz pedalına basmayınız. Traktörü vitese
geçirip ilerlemeden önce en az 30 saniye süreyle motoru 1000 dev/dak. yüksüz çalıştırarak, turboşarj
ünitesinin tümüyle yağlanmasını ve böylece bir ölçüde de ısınmasını sağlayınız.
b) Motoru durdurmadan önce 1000 dev/dak. yüksüz olarak ve en az 3 dakika süreyle çalıştırınız, böylece
turboşarj ünitesinin yeterli soğumasına, rotor bölümünde sıcaklığı düşen motor yağının, yağlama niteliğini
uzun süre koruyabilmesine hizmet edecektir.
c) Soğuk havalarda olası bir çalışma zorluğu yaşarsanız turboşarj ünitesine zarar vermemek için marş
kontağını her iki çevirişiniz arasında 1 dakika bekleyiniz. Ayrıca böyle durumlarda akünüzün boşalmaması
için 6 kereden fazla marş yapmayınız.
d) Türbin çarkı ve çarkı çevreleyen gövdede egzoz gazından ileri gelecek karbon birikimlerini düzenli olarak
temizleyiniz. Bunun için tinere batırılmış sert ve kalın kıl fırçalarından yararlanmanız, metal yapı üzerinde
çizik oluşumunu engelleyecektir.
e) Çalışma sırasında turboşarj ünitesinden alışık olunmadıktiz ıslık sesleri gelmesi durumunda yatak arızası
akla getirebileceği için motoru durdurarak sistemin genelini kontrol etmekte yarar vardır. Turboşarj
ünitesinde yapılabilecek başlıca kontroller :yatak, şaft ve çarklarda aşınma, çark profilinde bozukluklar ile
çark ve gövde arası uzaklık değerlerinde değişimdir.
TURBOŞARJ ÜNİTELİ MOTORLARIN ÇALIŞMA İLKESİ - Şekil 3
Egzoz gazının çıkış hattında taşıdığı basınç enerjisi, egzoz manifoldunu (A) terk etmeden önce “türbin” (2) adı
verilen konik çarkın kanatlarına çarparak onun döndürülmesini sağlar. Sonrasında bu atık gaz, ilerleyerek
susturucu üzerinden geçirilip dışarı atılır. Türbin (2) ile aynı şaft (1) üzerine yataklanan diğer konik çark
“kompresör” (3) de, türbin devrinde dönmeye başlar. Dış havadan emilerek filtrelenmiş temiz hava (B üzerinden)
kompresöre emilir ve kompresör tarafından sıkıştırılarak (E yolundan) silindirlere basılır.
Turboşarj üniteli motorlarda :
a) Her iki çarkın üzerinde bulundukları şaftın devri 100.000 devir / dakika’nın üzerinde olabildiğinden dolayı
türbin, kompresör ve şaft “yataklarının”,
b) Yüksek devirli kompresör tarafından sıkıştırılmış hava nedeniyle de içerisinde daha yüksek sıcaklıkların
oluştuğu silindir yanma odasıyla karşılaşan “pistonların”,
daha etkin biçimde soğutulmaları gerekir.
Turboşarj üniteli motorunuzda, doğal emişli motorlara göre ek yağlama önlemleri alınmıştır. Şekil 3’de C
girişinden D yönüne doğru ilerleyen ve turboşarj şaftını yağlayan kanal görülmektedir. Benzer önlemler, motorun
iç yapısı için de alınmıştır.
3-5